O projekcie adaptacji nizinnej

Nazwa projektu: Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych

Zrealizowany w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 działanie 2.1 Adaptacja do zmian klimatu z zabezpieczeniem i zwiększeniem odporności na klęski żywiołowe, w szczególności katastrofy naturalne odraz monitoring środowiska

Okres realizacji: 2016-2023 r.

Beneficjent: Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe
przy wsparciu Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych jako jednostki realizującej projekt (JRP)

Cel projektu: wzmocnienie odporności na zagrożenia związane ze zmianami klimatu w nizinnych ekosystemach leśnych.

Cele uzupełniające:
•    odbudowa cennych ekosystemów naturalnych, a tym samym pozytywny wpływ na ochronę różnorodności biologicznej;
•    ocena skutków przyrodniczych wykonywanych zadań realizowana poprzez prowadzenie monitoringu porealizacyjnego wybranych zadań adaptacyjnych.

Podejmowane działania były ukierunkowane na zapobieganie powstawaniu lub minimalizację negatywnych skutków zjawisk naturalnych takich jak: niszczące działanie wód wezbraniowych, powodzie i podtopienia, susza i pożary.

W ramach projektu realizowane zostały inwestycje związane z:
•    budową, przebudową, odbudową i poprawą funkcjonowania zbiorników małej retencji, wraz z niezbędną infrastrukturą umożliwiającą czerpanie wody do celów przeciwpożarowych przez jednostki PSP;
•    budową, przebudową, odbudową i poprawą funkcjonowania małych urządzeń piętrzących w celu spowolnienia odpływu wód powierzchniowych oraz ochrony gleb torfowych;
•    adaptacją istniejących systemów melioracyjnych do pełnienia funkcji retencyjnych z zachowaniem drożności cieku dla ryb;
•    przeciwdziałaniem nadmiernej erozji wodnej – np. poprzez zabezpieczanie brzegów i stoków;
•    przebudową i rozbiórką obiektów hydrotechnicznych niedostosowanych do wód wezbraniowych (mostów, przepustów, brodów).

O oddziaływaniu obiektów retencyjnych decyduje nie ich wielkość, ale liczba urządzeń w zlewni, co przekłada się na ich efektywność na dużą skalę. Budowane były w większości małe obiekty/budowle o prostej konstrukcji z zastosowaniem materiałów naturalnych. Ponieważ obiekty te spełniają głównie funkcje ekologiczne – z założenia są przyjazne dla środowiska. Wszystkie projektowane budowle zostały dostosowane do lokalnych warunków przyrodniczo-krajobrazowych, w tym w taki sposób, aby umożliwić swobodne przemieszczanie się organizmów wodnych.

Efekty

Za najistotniejszy, mierzalny efekt projektu uznano przede wszystkim retencjonowanie wody. Nie mniej ważny jest również wpływ małej retencji na ochronę przyrody: zbiorniki powstałe w ramach projektu nie tylko przyczyniają się do poprawy bilansu wodnego i uwilgotnienia siedlisk leśnych, lecz także stały się ważną ostoją wodnej fauny i flory, służą jako wodopoje dla leśnych zwierząt i pełnią funkcje biofiltrów.

Osiągnięte wskaźniki:

• objętość retencjonowanej wody: 2 544 674,61 mln m³

• pojemność obiektów małej retencji: 3 985 194,74 mln m³

• liczba obiektów piętrzących wodę lub spowalniających jej odpływ: 1 349 szt.

Wartość całego projektu

Całkowity koszt realizacji projektu: 246 495 660,08 zł

Kwota wydatków kwalifikowalnych: 191 222 163 zł

Kwota dofinansowania z funduszy europejskich: 162 538 838,55 zł

Osiągnięty przez Nadleśnictwo Augustów zakres rzeczowo-finansowy:

Wskaźnik produktu: wybudowano 7 obiektów pietrzących wode lub spowlaniających jej odpływ

Wskaźnik produktu: Pojemnośc obietków małej retencji 3600 m³

Wskaźnik rezultatu: Objętośc retencjonowaniej wody- 2860 m³

Poniesione koszty na realizację zadań w latach 2019-2023 - 989 395,07 zł netto

O projekcie ochrony przyrody w Lasach Państwowych

Nazwa projektu: "Kompleksowy projekt ochrony gatunków i siedlisk przyrodniczych na obszarach zarządzanych przez PGL Lasy Państwowe"

Zrealizowany w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 działanie 2.4 Ochrona przyrody i edukacja ekologiczna.

Okres realizacji: 2017-2023

Beneficjent: Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe
przy wsparciu Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych jako jednostki realizującej projekt (JRP)

Cel projektu: poprawa stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, występujących na obszarach Natura 2000, leżących na gruntach zarządzanych przez Lasy Państwowe.

Cele szczegółowe: polepszenie lub przywrócenie właściwych warunków siedliskowych, zabezpieczenie ostoi występowania i miejsc rozrodu populacji zagrożonych gatunków oraz redukcja zagrożeń, ograniczenie rozprzestrzeniania się obcych gatunków inwazyjnych.

Zakres projektu obejmował wykonywanie działań – najlepszych praktyk w ochronie gatunków i siedlisk, zgodnie z zapisami planów zadań ochronnych, planów ochrony oraz planów urządzenia lasu sporządzonych dla obszarów Natura 2000.

Katalog wykonanych prac:

• dostosowanie składu gatunkowego do potrzeb gatunku lub siedliska,

• zabiegi czynnej ochrony siedlisk (w tym np. ekstensywne użytkowanie kośne lub kośno-pastwiskowe łąk, budowa zastawek, przegród, blokowanie rowów melioracyjnych w celu utrzymania określonego uwilgotnienia),

• zabiegi czynnej ochrony gatunków (w tym: wieszanie budek lęgowych, budowa platform lęgowych, zabezpieczanie miejsc rozrodu, lęgowisk, zimowisk, sadzenie roślin żywicielskich dla motyli i in.),

• zwalczanie inwazyjnych gatunków obcych (np. czeremchy amerykańskiej, rdestowców),

• monitorowanie występowania gatunków chronionych,

• kanalizacja ruchu turystycznego (np. tworzenie i wyposażenie ścieżek edukacyjnych, tras nordic walking),

• ograniczenie drapieżnictwa (duże zagrożenie dla chronionych gatunków ptaków stanowią drapieżniki, których presję ograniczano w różny sposób, np. przez odstrzał, odłów i wywiezienie w dalsze rejony, zastosowanie odstraszających preparatów).

Liczba obszarów Natura 2000, na których były prowadzone działania: 117

Liczba RDLP realizujących projekt: 16

Liczba nadleśnictw realizujących projekt: 114

Efekty projektu

Najistotniejszym rezultatem projektu była powierzchnia siedlisk, których stan ochrony został poprawiony bądź wzmocniony poprzez przeprowadzone działania ochrony czynnej.

• powierzchnia siedlisk wspieranych w zakresie uzyskania lepszego statusu ochrony (CI): 14 893 ha

• liczba typów siedlisk objętych działaniami ochronnymi: 30 szt.

• liczba gatunków objętych działaniami ochronnymi: 32 szt.

Wartość całego projektu:

Całkowity koszt realizacji projektu: 30 305 005,14 zł

Kwota wydatków kwalifikowalnych: 23 379 179,85 zł

Kwota dofinansowania z funduszy europejskich: 19 872 302,87 zł

Efekty Nadleśnictwa Augustów:

Łączna powierzchnia zabiegów przeprowadzonych w latach 2019-2023: 45,26 ha

Przedmioty ochrony objęte zabiegami: 7140, 7230, 1903 Lipiennik Loesela, 1477 sasanka otwarta,1188 Kumak nizinny

Całkowity koszt zrealizowanych zadań: 676 119,88 zł

Koszt kwalifikowane zrealizowanych zadań: 549 690, 95 zł

Uzyskane dofiansowanie: 467 237,32 zł

Projekt wytyczenia, oznakowania i bogatego wyposażenia turystycznej trasy przyrodniczo-historycznej pod nazwą "Szlak Orła Białego" otrzymał dofinansowanie z Unii Europejskiej z Europejskiego  Funduszu Rybackiego, w ramach Lokalnej Strategii Rozwoju Obszarów Rybackich, środek 4.1. Rozwój obszarów zależnych od rybactwa , Program Operacyjny „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013". Jest to szlak turystyczny rowerowy z możliwością pieszego wędrowania,  o długości około 80 km. Obok funkcji rekreacyjno-sportowych, ma na celu przypomnienie i utrwalenie tradycji patriotycznych oraz historii walk o wolność i niepodległość Polski. W ramach tego projektu, pilotowanego przez Stowarzyszenie Lokalna Grupa Rybacka Pojezierze Suwalsko-Augustowskie, powstało wiele miejsc informacji, kameralnych spotkań i odpoczynku. Przygotowano również interesujące publikacje, mapę trasy i stronę internetową: http://www.szlakorlabialego.pl/

     Niedawno zakończyły się prace nad  projektem pt. „Tradycyjne bartnictwo ratunkiem dzikich pszczół w lasach", dofinansowanym przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie, w ramach tzw. Funduszy Norweskich. Dzięki nim udało się odtworzyć wybrane elementy związane z bartnictwem, w tym liczne barcie i kłody bartne w czterech Puszczach: Augustowskiej, Białowieskiej, Knyszyńskiej i Piskiej. Powstały także ścieżki edukacyjne oraz publikacje edukacyjno - promocyjne. Więcej informacji znajduje się na stronie projektu: http://www.tradycyjne-bartnictwo.pl/