I . Ogólna charakterystyka Nadleśnictwa Augustów.

1. Położenie.

   Nadleśnictwo Augustów jest położone w północnej części woj. Podlaskiego, w powiecie augustowskim, w gminach :Augustów miast, Bargłów Kościelny, Lipsk, Płaska i Sztabin.

Zestawienie udziału poszczególnych kategorii gruntów w ogólnej pow. wg obrębów i ogółem N-ctwa wg stanu na dzień 1 stycznia 2004 roku  do pobrania - skan nr 1: c/document_library/get_file

Zestawienie funkcji lasu oraz kategorii ochronności do pobrania skan nr 2: c/document_library/get_file

 2. Rys historyczny

Najstarsze ślady działalności ludzkiej na terenie północno-wschodniej Polski pochodzą z XII tysiąclecia p.n.e. i mają ścisły związek z przemieszczaniem się wówczas sezonowo na ten obszar reniferami. Pokrywający do tego czasu Suwalszczyznę lądolód ostatecznie się wycofał a jego miejsce zajęła tundra. Archeolodzy znaleźli ślady obozowisk koczowników z późnego paleolitu w dolinach rzek: Kamiennego Brodu, Wołkuszanki, Jegrzni, Czarnej Hańczy i jeziora Wigry. Zaliczyli je do kultur świderskiej i perstuńskiej. Spotyka się tu także pozostałości po młodszych społecznościach, pochodzących z epoki, gdy te tereny porastała tajga, czy z kręgu kulturowego kundajskiego, zajmujących się polowaniami, zbieractwem i rybołówstwem. Kultury neolityczne, charakteryzujące się osiadłym trybem życia, uprawą roli i hodowlą zwierząt, wykonaniem naczyń ceramicznych i gładzonych narzędzi kamiennych oraz wykorzystaniem prymitywnego warsztatu tkackiego wystąpiły na tych terenach później niż w innych częściach kraju. Odkryto tu także relikty kultur narvskiej i niemeńskiej oraz kulturę amfor kulistych. Z późnego neolitu pochodzą ślady kultury ceramiki sznurowej, wiązanej z Indoeuropejczykami. W epoce brązu teren musiał być bardzo słabo zaludniony, bo charakterystyczne dla niej znaleziska występują sporadycznie.

Teren Puszczy Augustowskiej, której częścią jest obecne Nadleśnictwo Augustów zamieszkiwany był do XIII wieku przez Jaćwingów. Zostali oni w ciągu XIV stulecia całkowicie wytępieni w wyniku ciągłych walk z książętami polskimi i ruskimi a następnie Krzyżakami. Od tej pory Puszcza, zwana wówczas Jaćwieską lub Sudawską, stanowiła obszar całkowicie bezludny i stan taki utrzymywał się do początku XVI wieku. Ze względu na trudności wywozowe produktów leśnych takich jak: drewno, smoła, pale i popiół drzewny, tereny obecnej Puszczy wykorzystywane były niemal wyłącznie jako miejsca łowów, bogatych w atrakcyjnego zwierza jak łoś, żubr, jeleń, bóbr niedźwiedź. Stąd też zalążki administracji leśnej wywodzą się z konieczności organizacji służby łowieckiej. Powstała ona z napływających chłopów ruskich i polskich znajdujących wolność w puszczańskich ostępach.

W wieku XVI-XVII leśnictwa były raczej gospodarstwami nieleśnymi. Głównymi pozyskiwanymi płodami były: siano, ryby, zwierzyna, a także barcie, młyny, itp. Lasy z reguły nadawano w użytkowanie osobom zasłużonym.

Rozwój przemysłu w drugiej połowie w drugiej połowie XVII wieku zwiększył się popyt na drewno i jego przeroby. W lasach zaczęto prowadzić gospodarkę rabunkową wybierając surowiec najcenniejszy. Lasy na terenie obecnego Nadleśnictwa Augustów zostały mniej zdewastowane od innych ze względu na ich położenie stwarzające duże trudności transportowe. Pierwsze urządzanie lasu , w czasie którego przeprowadzono inwentaryzację i podział na oddziały, dokonano około 1840 roku.

Największe zniszczenia w drzewostanach obecnego Nadleśnictwa Augustów przyniosła I wojna światowa. Podczas okupacji niemieckiej wycinano ogromne powierzchnie leśne. W celu przerobu pozyskanego wówczas drewna wybudowano tartaki w Sajenku i Augustowie. Również w okresie II wojny światowej wiele drzewostanów zostało wyciętych w celu uzyskania materiału do budowy umocnień wojennych.

Po II wojnie światowej tereny obecnego Nadleśnictwa Augustów zajmowały 4 Nadleśnictwa: Augustów, Balinka, Białobrzegi i Sztabin. W roku 1973 połączono je w jedno Nadleśnictwo (Augustów), by w roku 1993 podzielić na dwa Nadleśnictwa: Augustów i Białobrzegi. Od roku 2005 ponownie stanowią one jedno Nadleśnictwo Augustów.

 3. Walory przyrodnicze i historyczno-kulturowe.

   W krajobrazie obszaru, na którym leży Nadleśnictwo Augustów, można wyróżnić kilka jednostek geomorfologicznych: powierzchnię sandru, torfu, który od strony południowej przedziela piaski eoloiczne i wydmowe, morenową wysoczyznę polodowcową. Sandry powstały w wyniku działalności zlodowacenia Bałtyckiego, torfy zaś w okresie holoceńskim. Zdecydowana większość gruntów leśnych leży na sandrze. Wymienione powyżej uwarunkowania geologiczne są podstawą występującego na tych terenach bogactwa przyrodniczego, a w szczególności zespołów roślinnych związanych z wysokim stopniem uwilgotnienia. Teren Nadleśnictwa należy do wododziału Wisły i Niemna.

System ochrony przyrody i kształtowania środowiska naturalnego w Nadleśnictwie Augustów realizowany jest poprzez:

a)    szczególne formy ochrony przyrody, na które składają się:

- rezerwaty przyrody Stara Ruda, Kozi Rynek, Kuriańskie Bagno, Glinki,

- obszary chronionego krajobrazu Jeziora Rajgrodzkie, Puszcza i Jeziora Augustowskie, Dolina Biebrzy

-        obszary Natura 2000

·        SOO „Ostoja Augustowska" PLH 200005

·        SOO „Dolina Biebrzy" PLH 200008

·        OSO „Puszcza Augustowska" PLB 200002

·        OSO „Ostoja Biebrzańska" PLH 200006

-         strefy całkowitej i częściowej ochrony ptaków szponiastych oraz bociana czarnego, (16 stref )

-         ochrona gatunków roślin i zwierząt chronionych, zagrożonych i rzadkich (między innymi granicznika płucnika (3 strefy)  ,

-         pomniki przyrody 31,

-         użytki ekologiczne 16 o powierzchni 37, 36 ha,

b)   lasy ochronne ogólnego przeznaczenia, do których należą:

-         lasy wodochronne,

-         lasy stanowiące ostoje zwierząt podlegających ochronie gatunkowej,

-         lasy stanowiące cenne fragmenty rodzimej przyrody,

c)    lasy ochronne specjalnego przeznaczenia, do których należą:

-         lasy położone w strefach ochronnych wokół sanatoriów i uzdrowisk,

-         lasy stanowiące wyłączone drzewostany nasienne,

d)             lasy wielofunkcyjne (gospodarcze),

e)              inne formy ochrony przyrody i krajobrazu.

Kształtowanie i ochrona środowiska przyrodniczego realizowana jest również poprzez: strefy ciszy wokół jezior, inwestycje proekologiczne, mniej uciążliwe formy ogrzewania budynków w osadach i osiedlach, oczyszczalnie ścieków, małą retencję wodną itp.

 4. Charakterystyka stanu lasu i zasobów , w tym struktury wiekowej drzewostanów

Podstawowymi jednostkami w analizie struktury wiekowej drzewostanów są klasa i podklasa wieku. Powierzchniowy i miąższościowy udział poszczególnych klas wieku oraz przeciętną zasobność drzewostanów w nadleśnictwie przedstawia poniższe zestawienie  (stan na 1.01.2005 r.).

  do pobrania  wykres – powierzchnia według klas i podklas wieku wg stanu na 1 stycznia 2005 r  (skan nr 7): c/document_library/get_file

Charakterystyka struktury gatunkowej drzewostanów

Charakterystykę gatunkowej struktury drzewostanów wykonano na podstawie analizy powierzchniowego i miąższościowego udziału gatunków panujących. Poniższe zestawienie przedstawia powierzchnię i zapas drzewostanów wg gatunków panujących oraz przeciętny zapas w m3/ha grubizny brutto, przeciętny wiek i przyrost bieżący roczny w m3/ha brutto.

  Tabelę obrazującą zamiany stanu zasobów drzewnych (stan na 1 stycznia 2005 r)  w klasach wieku oraz wg  poszczególnych kolejnych planów urządzenia lasu  (rewizji) w m3/ha można pobrać tu skan nr 8: c/document_library/get_file

    Wykres  obrazujący strukturę wiekową drzewostanów (stan na 1 stycznia 2005 r) wg udziału powierzchni leśnej można znaleźć tutaj (skan nr 9): c/document_library/get_file

 Zestawienie danych obrazujących stan struktury drzewostanów Nadleśnictwa Augustów wg stanu na dzień 1 stycznia 2005 roku w formie tzw. tabeli miąższościowo-powierzchniowej można  znaleźć  tutaj.(skan nr 17): c/document_library/get_file

 Wykres obrazujący zasobność (ilość m3/h) w zależności od gatunku panującego oraz przeciętnego przyrostu wg gatunku panującego (stan na 1 stycznia 2005 r)   można pobrać tutaj (skan nr 10) c/document_library/get_file

Struktura siedlisk

 Zestawienie tabelaryczne siedlisk oraz wizualny obraz tego zestawienia (stan na 1 stycznia 2005 r)  można pobrać tutaj (skan nr 11): c/document_library/get_file

Udział %  powierzchni wg typów siedliskowych lasu   oraz udziału z określonym gatunkiem panującym w typach siedliskowych lasu  w Nadleśnictwie Augustów można pobrać tutaj skan nr 12: c/document_library/get_file

 Udział %  powierzchni wg typów siedliskowych lasu   oraz udziału z określonym gatunkiem panującym w typach siedliskowych lasu  w obrębie  Augustów można pobrać tutaj skan nr 13: c/document_library/get_file

Udział %  powierzchni wg typów siedliskowych lasu   oraz udziału z określonym gatunkiem panującym w typach siedliskowych lasu  w obrębie  Balinka można pobrać tutaj skan nr 14: c/document_library/get_file

Udział %  powierzchni wg typów siedliskowych lasu   oraz udziału z określonym gatunkiem panującym w typach siedliskowych lasu  w obrębie Białobrzegi można pobrać tutaj skan nr 15: c/document_library/get_file

Udział %  powierzchni wg typów siedliskowych lasu   oraz udziału z określonym gatunkiem panującym w typach siedliskowych lasu  w obrębie  Sztabin  można pobrać tutaj skan nr 16: c/document_library/get_file

5. Podział na gospodarstwa.   

  *     *     *

   Wykres obrazujący stopień lesistości (%) poszczególnych gmin  znajdujących się w zasięgu administracyjnym Nadleśnictwa Augustów można pobrać tutaj skan nr 19: c/document_library/get_file

W celu uzyskania szczegółowych informacji zawartych w planie urządzenia lasu na lata 2005 - 2014, zapraszamy do siedziby Nadleśnictwa Augustów.

Dokumentem szeroko opisującym wszelkie zagadnienia związane z ochroną przy rody w Nadleśnictwie Augustów jest Program Ochrony Przyrody.

Wersja elektronicnza Programu Ochrony Przyrody do pobrania znajduje się poniżej:

bip.lasy.gov.pl/pl/bip/dg/rdlp_bialystok/nadl_augustow/plan_urzadzania_lasu/czesc_opisowa

Osobą odpowiedzialną za udostępnienie szczegółowych informacji jest Zastępca Nadleśniczego pan Adam Sieńko - tel.: 87 643 99 02